Kinderen en jongeren

In een gezinssituatie kunnen zich verschillende problemen voordoen. Ouders kunnen moeilijkheden hebben met de opvoeding van hun kinderen; kinderen op hun beurt kunnen problemen hebben op school, met hun vrienden of met hun ouders. We bieden dan ook zowel hulp aan kinderen en jongeren, als aan ouders.

Voor welke problemen is kinderpsychotherapie geschikt?

De problemen van kinderen en jongeren kunnen uiteenlopend van aard zijn. Soms hebben kinderen emotionele moeilijkheden, bijvoorbeeld als een kind veel piekert, angstig is of zich minderwaardig of somber voelt. Andere kinderen vertonen gedragsproblemen, bijvoorbeeld liegen, pesten of agressief gedrag.  Er kan sprake zijn van eet-, slaap- of zindelijkheidsproblemen of van lichamelijke klachten die niet medisch te verklaren zijn. Soms zijn er problemen in de opvoeding, met het gedrag op school of de leerprestaties.

Wat gebeurt er bij aanmelding?

Tijdens de eerste afspraak worden de klachten en verwachtingen besproken en wordt gekeken wat er tot nu toe al gebeurd is om deze op te lossen. Aan de hand van deze gegevens wordt een onderzoeksplan gemaakt. Voordat men tot psychotherapie overgaat, zullen er eerst uitgebreide gegevens over de ontwikkeling en opvoeding van het kind verzameld worden. Soms beperkt men zich enkele gesprekken, andere keren is uitgebreider onderzoek aangewezen. Soms is het bijvoorbeeld gewenst om een psychologisch onderzoek te doen dat meer informatie geeft over de persoonlijkheid en het functioneren van het kind. Als de klachten (ook) van medische aard zijn, kan een medisch onderzoek bij de huisarts of specialist nodig zijn. Ook de school kan in deze fase, in overleg met de ouders, worden betrokken.

Wanneer alle gegevens bekend zijn, wordt een advies uitgebracht. In sommige gevallen is dat advies al voldoende om de problemen op te lossen. In andere gevallen is verdere behandeling of begeleiding nodig. Op grond van de verkregen informatie kan men beslissen welke vorm van psychotherapie het meest geschikt is.

Hoe ziet de behandeling eruit?

Kinderpsychotherapie is een vorm van hulp die bedoeld is om een kind of jongere met psychische klachten of gedragsproblemen te helpen. Soms ervaren kinderen de problemen zelf niet als zodanig maar lijdt de omgeving onder hun gedrag. De kinderpsychotherapeut houdt rekening met het gegeven dat kinderen en jongeren in ontwikkeling zijn en in een gezin of in een andere opvoedingssituatie leven waar voor hen gezorgd wordt. Dat brengt een specifieke werkwijze met zich mee. Kinderen en jongeren worden door ons begeleid en behandeld op een manier die past bij hun leeftijd en ontwikkeling en die zo goed mogelijk is afgestemd op hun problematiek. Afhankelijk van de aard van de problemen kan de aanpak gericht zijn op het verwerken van ervaringen van vroeger of meer gericht zijn op het vinden van een oplossing voor problemen in het heden.

Er zijn verschillende vormen van hulpverlening. Daarbij is er een onderscheid tussen therapieën waar de ouders en het kind samen aan meewerken, en therapieën die speciaal voor het kind zijn bedoeld. Voor therapie waar ouders en kind(eren) samenwerken, verwijzen we naar de gezinstherapie.  Hieronder volgt een overzicht van de verschillende behandelvormen waar het kind centraal staat.

Ouderbegeleiding

Kinderen kunnen hun directe omgeving flink ontregelen met hun gedrag en emotionele problemen. Er is altijd sprake van een wisselwerking tussen het kind dat problemen heeft en zijn omgeving. Hun problemen kunnen dan ook niet los gezien worden van de omgeving waarin kinderen leven en opgroeien. Het betrekken van de ouders bij de behandeling is dan ook de logische consequentie hiervan.

De kinderpsychotherapeut richt zich in eerste instantie op de ouders door hen uitleg te geven over de problematiek van het kind en de effecten daarvan op de rest van het gezin. In sommige gevallen kunnen ouders hier al voldoende mee geholpen zijn.

In andere situaties moet er meer gebeuren. De ouders worden dan betrokken bij de behandeling van hun kind, met als doel de moeilijk te hanteren opvoedingssituatie op te lossen of er zo optimaal mogelijk mee leren om  te gaan. Hierbij worden concrete adviezen gegeven.

Hoe ouder een kind is, hoe meer de hulpverlening op het kind gericht zal zijn in plaats van op de ouders. Maar zelfs dan nog kan het nodig zijn om de ouders (zij het minimaal) bij het veranderingsproces van hun kind te betrekken. In die situatie hebben we te maken met een algemene vorm van ouderbegeleiding met bijvoorbeeld als doel de ouders te informeren over het therapieverloop.

Individuele therapie

De vorm van deze therapie varieert met de leeftijd van het kind en met zijn ontwikkelingsniveau. Bij iedere leeftijd passen andere communicatiemogelijkheden. Bij jongere kinderen is het gemakkelijk aan te sluiten bij hun spel. Spel is de taal van het kind en heeft een diepe betekenis. Zonder er over te hoeven praten, laat het kind in het spel zien wat hem bezighoudt. In fantasiespel krijgen kinderen de ruimte om hun emoties te uiten en af te reageren, om gevoelens van bijvoorbeeld angst, verdriet of woede opnieuw te beleven en gebeurtenissen te verwerken. In de therapie kan een kind veilig experimenteren met allerlei materialen en vormen van gedrag. Het kan er nieuwe ervaringen opdoen.

Vanaf de basisschoolleeftijd werkt de psychotherapeut meestal met een combinatie van praten en spel om het kind en zijn problemen te begrijpen en de gewenste veranderingen te laten ontstaan. Het gesprek als middel om contact te maken met een kind wordt belangrijker naarmate het kind ouder is. Bij jongeren neemt praten een belangrijke plaats in. Werken met creatief materiaal kan wel een onderdeel zijn van de therapie. Ook rollenspel of andere therapeutische technieken zijn mogelijk.

Hoelang duurt kinderpsychotherapie?

Over de duur en aard van de behandeling is vooraf weinig te zeggen. Dit is afhankelijk van de aard van het probleem. Soms richt de behandeling zich op een afgebakend probleem, zoals faalangst op school. In zo’n geval zal de therapie doorgaans kortdurend zijn en enkele sessies tot een half jaar in beslag nemen. Als de problemen complex of hardnekkig zijn kan de behandeling één tot drie jaar duren.

Meestal is er wekelijks of tweewekelijks een gesprek, dat 50 minuten duurt.

Welk resultaat geeft kinderpsychotherapie?

Wanneer de behandeling effectief is, zal het resultaat te zien zijn in het afnemen van de klachten. Het kind of de jongere functioneert beter op alle levensgebieden: thuis, op school en in de omgang met vriendjes. Een kind zal zich vrijer bewegen, zich zekerder voelen, meer durven. Een jongere zal meer grip krijgen op wie hij is, wat hij wil en de omgang met anderen beter kunnen hanteren.